Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 28 Ιουλίου του 1974 και η μητέρα του κατάγεται από την Ελευθερούπολη της Καβάλας.Αποφοίτησε από το Πολυκλαδικό Λύκειο Αμπελοκήπων. Από πολύ μικρή ηλικία εντάχθηκε στο χώρο της Αριστεράς και ειδικότερα στην ΚΝΕ. Πρωτοστάτησε στις μαθητικές κινητοποιήσεις του 1990 και του 1991. Φοίτησε στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Πολεοδομία και τη Χωροταξία.
Ως φοιτητής ανέπτυξε έντονη συνδικαλιστική δράση μέσω του σχήματος «Εγκέλαδος», το οποίο συμμετείχε στην ομοσπονδία των Εναλλακτικών Ριζοσπαστικών Αριστερών Σχημάτων(πρόγονος του σημερινού ΔΑΡΑΣ). Με τα ΕΡΑΣ εκλέχθηκε στο Κ.Σ. της ΕΦΕΕ την περίοδο 1995-1997.
Την ίδια περίοδο ήταν Γραμματέας Σπουδάζουσας Αθήνας της Νεολαίας ΣΥΝ (τότε Ένωσης Αριστερών Νέων). Το 1999 εξελέγη Γραμματέας του Κεντρικού Συμβουλίου της οργάνωσης και διατήρησε τη θέση αυτή έως το 2003.
Πρωτοστάτησε στις προσπάθειες για την ίδρυση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ. Έλαβε μέρος στις διεθνείς διαδηλώσεις του κινήματος ενάντια στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση.
Το Δεκέμβριο του 2004, κατά το 4ο συνέδριο του Συνασπισμού, αποχώρησε από τη Νεολαία και εξελέγη με το 42% των ψήφων των συνέδρων (πέμπτος σε σειρά) στην Κεντρική Πολιτική Επιτροπή του Συνασπισμού και εν συνεχεία στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματος, όπου ανέλαβε αρμόδιος για θέματα παιδείας και νεολαίας.
Ο Αλέξης Τσίπρας ανάμεσα σε διαδηλωτές.Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν υποψήφιος στο Δήμο Αθηναίων στις δημοτικές εκλογές του 2006, επικεφαλής του συνδυασμού «Ανοιχτή Πόλη». Έλαβε ποσοστό 10,5% και ήλθε τρίτος πίσω από το Νικήτα Κακλαμάνη και τον Κώστα Σκανδαλίδη, ενώ ο συνδυασμός κατέλαβε συνολικά 4 έδρες στο δημοτικό συμβούλιο.
Στις 10 Φεβρουαρίου του 2008 εξελέγη πρόεδρος του κόμματος, διαδεχόμενος τον Αλέκο Αλαβάνο που δεν επιθυμούσε να ανανεώσει τη θητεία του για αδιευκρίνιστους λόγους. Ο Τσίπρας συγκέντρωσε 840 ψήφους (70,41%) έναντι 342 ψήφων του Φώτη Κουβέλη (28,67%).
Ο Αλέξης Τσίπρας κατηγορήθηκε από πολλούς κομματικούς αντιπάλους του για τις τακτικές και τις θέσεις του κόμματος, ότι εκφράζει λαϊκιστικές απόψεις. Τα αποτελέσματα των πρώτων βουλευτικών εκλογών με τον Αλέξη Τσίπρα στην προεδρία θεωρήθηκαν μεγάλη αποτυχία για το κόμμα, το οποίο συγκέντρωσε μόλις 4.6% και ήταν το τελευταίο κόμμα που μπήκε στη βουλή με μόλις 13 έδρες.
Τα αποτελέσματα και οι χειρισμοί του Τσίπρα οδήγησαν σε μεγάλες ανακατατάξεις. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως πρόεδρου της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ σημειώθηκαν πολύ μεγάλες αλλαγές εντός του κόμματος με τέσσερις βουλευτές του κόμματος να αποχωρούν από την Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ (ανάμεσα τους και ο Φώτης Κουβέλης). Οι συγκεκριμένες κινήσεις αποτέλεσαν ιστορικό γεγονός για την Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς τα μέλη αυτά αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της Κ.Ο. Οι απαντήσεις του Αλέξη Τσίπρα ήταν άμεσες, χαρακτηρίζοντας τις αποχωρήσεις ως "παραδοξότητες".
Από το 2010 ξέσπασε κόντρα με τον Θεόδωρο Πάγκαλο, ο οποίος αντέδρασε στις συνεχείς κριτικές του Αλέξανδρου Τσίπρα για τους χειρισμούς της κυβέρνησης. Ο Πάγκαλος τάχθηκε επίσης εναντίον ολόκληρου του ΣΥΡΙΖΑ και μεταξύ άλλων ανέφερε ότι ο Αλέξης Τσίπρας και το κόμμα του είναι καταδικασμένοι να έχουν ποσοστό της τάξεως του 3%.
